Kociołek żeliwny – lepsza jakość posiłków
Kociołek żeliwny wrócił do łask. Używany niegdyś jako podstawowe narzędzie do gotowania, a następnie niemal zupełnie zapomniany, dziś ponownie pojawia się w naszych domach i na ogrodach, jest nie tylko modnym, ale i użytkowym gadżetem, którym chętnie zastępujemy popularne grille na biwakach i majówkach. Wszystko z uwagi na aromat i wysoką klasę dań, jakie oferuje ten rodzaj materiału. Powolnie nagrzewające się do bardzo wysokich temperatur żeliwo, które długo utrzymuje swoje ciepło i równomiernie rozprowadza je w garnku, pozwala na gotowanie dań wyjątkowo aromatycznych i bardzo soczystych, urzekających strukturą i bogatym, nadzwyczaj głębokim bukietem smakowym. Do tego jedzenie rzadko przywiera do dna i podczas odpowiedniego użytkowania raczej trudno je przypalić. Żeliwny kociołek ma jeszcze jedną, bardzo poważną zaletę, która sprawia, że tak chętnie po niego sięgamy. W trakcie gotowania nie wydziela żadnych szkodliwych substancji, a uwalnia niewielkie ilości łatwo przyswajalnego żelaza (zwłaszcza podczas przygotowywania potraw o wysokiej kwasowości), wzbogacając nasze obiady i kolacje o ten rzadki pierwiastek. Ponieważ wiele osób boryka się z niedostatkiem tego minerału, gotowanie w kociołku świetnie sprawdza się w naszych dietach.
Co można ugotować w kociołku żeliwnym?
Zakup kociołka żeliwnego to z pewnością początek nadzwyczajnej przygody kulinarnej, a dla osób, które dotąd nie poznały tradycyjnego smaku kuchni – również zupełnie nowe możliwości i doznania. Ugotujemy tu niemal wszystko, a każda potrawa, którą przygotowujemy od lat, stworzona w kociołku, zaskoczy nas nową jakością, intensywniejszym aromatem i zdecydowanie głębszym smakiem. Najkorzystniej wypadną tzw. dania jednogarnkowe, zupy, duszone mięsa i gulasze, a także dania z ryb i owoców morza oraz potrawy na bazie rozmaitego typu kasz. Posiadając kociołek żeliwny 8l, możemy pokusić się o tradycyjny bigos i grochówkę, odżywczą zupę z soczewicy, nową wersję popularnej pomidorówki, leczo, aromatyczne potrawy warzywno-ziołowe i zapiekanki. A także mnóstwo dań rodem z kuchni świata: węgierski bogracz z mięsa wołowego, ziemniaków i papryki, chińskie potrawy w stylu hot pot, tradycyjne polskie pieczonki rodem ze Śląska, afrykańskie przysmaki z koziego mięsa, czy indyjskie dania z curry i kurkumą. Jeśli posiadamy kociołek żeliwny z patelnią grillową czekają na nas nadzwyczajne opiekane kiełbaski i żeberka, pieczone jarzyny i owoce. Jednym słowem, przy odrobinie wyobraźni, albo z dobrą książką kucharską pod ręką, z naszym kociołkiem wyruszymy w niezwykłą kulinarną podróż.
Jak wyczyścić przypalony kociołek żeliwny?
Choć gotowanie w kociołku jest stosunkowo prostym zajęciem, a naczynie słynie z tego, że składniki rzadko przywierają do dna, zapewne zdarzy nam się coś przypalić. Jest kilka sposobów, by tego uniknąć, ale na wypadek niepowodzenia – również kilka metod, które uratują nasze naczynie i przywrócą mu świetność. Istotne jest, by nasze naczynie przed użyciem zostało odpowiednio przygotowane – dokładnie opłukane, wysuszone i natłuszczone olejem lub smalcem. Tego typu zabezpieczenie powinno skutecznie uchronić gotowane danie przed przywarciem do powierzchni. Podobnie skuteczne będzie nieprzegrzewanie naczynia i, od czasu do czasu, zamieszanie składników w kotle. Jeśli jednak poczujemy charakterystyczny zapach spalenizny, nie panikujmy. Co prawda czyszczenie przypalonego kociołka do łatwych i przyjemnych nie należy, istnieje kilka sposobów, by uporać się z problemem. W usunięciu przypalenia pomoże 15-minutowe gotowanie w naczyniu wody z sodą oczyszczoną (2-3 łyżki), wody z octem (w proporcji 1:1), wody z solą (kilka łyżek). A następnie pozostawienie mikstury na kilka godzin wewnątrz garnka. Po tym czasie usuniemy przypalenia za pomocą gąbki lub miękkiej szczotki. Na rynku znajdziemy też specjalistyczne preparaty do czyszczenia kociołków żeliwnych, z których w razie większych trudności można skorzystać.
Jaki kociołek na 6 osób, a jaki dla 10 osób?
Jeżeli zastanawiasz się nad kupnem kociołka, z pewnością myślisz też o wielkości naczynia. Które będzie dobre dla 4 i 6 członków rodziny, a jakie dla 10 i więcej gości? Choć nie istnieją sztywne wytyczne, ogólna zasada mówi, że garnek żeliwny pozwala na ugotowanie średnich porcji jedzenia dla osób o takiej liczbie, jaka widnieje przy opisie jego pojemności. A zatem garnek 3-litrowy teoretycznie powinien zaspokoić potrzeby trzech osób, 5-litrowy pięciu, a kociołek żeliwny 8l powinien idealnie sprawdzić się na 8-osobowym biwaku. Tyle teorii, a w rzeczywistości proporcje te wyglądają jednak odrobinę inaczej, bo zależne są przecież także od preferencji i apetytu biesiadników, zwyczajów żywieniowych, wielkości rozdzielanych porcji i rodzaju potrawy. Zazwyczaj, aby przygotować posiłek dla 6 osób, najkorzystniej sprawdza się nieco większe naczynie, np. kociołek żeliwny 8l bądź też kociołek żeliwny z patelnią grillową o podobnej pojemności. Tego typu naczynie w zupełności wystarczy, by ugościć kilku biesiadników, przyrządzić niedzielny poczęstunek bądź spędzić miło i całkiem sytym ciepły wieczór przy grillu.
Rozważamy, jaki najlepiej kupić kociołek
Wybór odpowiedniego kociołka żeliwnego z patelnią grillową, tradycyjnego, pokrytego emalią, wiszącego czy stojącego, otwartego czy zabezpieczonego szczelną pokrywą zależeć będzie od naszych potrzeb. Nieco inny produkt wybierze drużyna harcerska, która w dzikim lesie zamierza spędzić najbliższy miesiąc, nieco inny trzyosobowa rodzina z niewielkim tarasem do dyspozycji, a inny grupa fanów działkowych imprez z grillem w roli głównej. By wybrać właściwie, dokładnie rozważmy swoje potrzeby bądź zdecydujmy się na w miarę uniwersalny produkt, który sprawdzi się w rozmaitych zastosowaniach. Jaki zatem powinien być dobry kociołek, by spełniał wymagania użytkowników, gotował zdrowe, pełne wartości odżywczych, aromatyczne dania oraz wytrzymał w jak najlepszym stanie wiele długich lat? Przede wszystkim warto wybierać produkty markowe, tworzone przez znane i cenione brandy, popularne i cieszące się dobrą opinią. Jednymi z ciekawszych, dostępnych na rynku produktów tego typu są naczynia marki Emalia-Rybnik. Te świetnej jakości kociołki, wykonane z doskonałej klasy żeliwa, odporne na uszkodzenia i wyposażone w stabilne nóżki na stojaku (z możliwością demontażu), pozwalają na przygotowywanie smacznych potraw bezpośrednio nad płomieniami ogniska oraz po jego wygaszeniu, zapiekanie w piekarniku i kominku, czy korzystanie ze standardowych domowych palników podczas gotowania.
Jak zabezpieczyć kociołek żeliwny?
Aby nasz kociołek służył nam jak najdłużej, trzeba będzie o niego właściwie zadbać. Najlepszej jakości żeliwo nie poradzi sobie z brakiem pielęgnacji, złymi warunkami przechowywania i ciągłym narażeniem na korozję. Dlatego drobne uszkodzenia reperujmy natychmiast i doglądajmy jakości powierzchni, przeprowadzając regularne przeglądy. A jeśli nie używamy kociołka zbyt często, przechowujmy go w suchym i dobrze wentylowanym miejscu, zawsze zabezpieczony natłuszczającą warstwą. Jednym z najlepszych sposobów, by zachować funkcjonalność naczynia na dłużej jest tzw. sezonowanie, polegające na utworzeniu na powierzchni żeliwa naturalnej warstwy ochronnej. Wykonanie zabiegu jest stosunkowo proste. Na początek należy dokładnie umyć i osuszyć powierzchnię (najlepiej za pomocą papierowych ręczników), następnie nałożyć warstwę oleju bądź innego jadalnego tłuszczu i piec naczynie w piekarniku, w temperaturze 200–250 stopni Celsjusza przez około godzinę. Po wystudzeniu kociołek przecieramy suchą szmatką, a czynność powtarzamy – w zależności od częstotliwości używania sprzętu – mniej więcej raz na kilka miesięcy, kiedy korzystały z kociołka codziennie, bądź raz do roku, gdy gotujemy w nim rzadko.